Türünün ilk örneği olan dava, geçtiğimiz Cuma günü Kaliforniya federal mahkemesinde, Sarah Andersan, Kelly McKernan ve Karla Ortiz isimli üç sanatçı tarafından, Yapay Zekâ ile sanat eseri yaratımına olanak sağlayan Stable Diffusion ve Midjourney platformlarının yaratıcısı olan Stable AI, Midjourney ile DremUp platformunun yaratıcısı DeviantArt’a dava açıldı.
Sanatçıların iddiasına göre yapay zekânın eğitilmesi için kullanılan görseller, internetin sonsuz olanakları arasında yer alan beş milyar görüntüyü içererek, milyonlarca sanatçının haklarını ihlal etmenin başlıca araçlarını oluşturuyor. Dava ABD’de toplu davalar konusunda adından sıkça söz ettiren Joseph Saveri Hukuk Bürosu tarafından başlatıldı. İlgili büronun halihazırda Microsoft, GitHub, OpenAI başta almak üzere birçok farklı şirketin yapay zekâ eğitimlerinde kullandıkları araçlar nedeniyle başlattıkları davalar devam ediyor.
Joseph Saveri blog gönderilerinde yapay zekâ minvalinde açılan davaları, “yapay zekâyı herkes için adil ve etik hale getirmeye yönelik bir adım” olarak tanımlıyor. Ayrıca yapay zekânın üretimi ile ortaya çıkan sanat eserlerinin, sınırsız sayıda hak ihlalinin yanı sıra pazarda sanatçılar için kalıcı hasarlara yol açacağı ifade ediliyor.
Geçtiğimiz yıllarda popülaritesini her geçen gün artıran ve dönem dönem ana akın haline gelen yapay zekâ tarafından üretilen sanat uygulamaları, sanat topluluğu tarafından güçlü bir tepki görüyor. Sanatçılar hem pazardaki yerlerini kalıcı olacak kaybedeceklerinden hem de yapay zekâ eğitiminde kendi eserlerinin internetten doğrudan çekilmek suretiyle, kendi izinleri alınmadan kullanılması nedeniyle oldukça endişeliler. Günümüzde birçok yapay zekâ üreten teknoloji birkaç anahtar kelime ile herhangi bir sanatçıyı veya herhangi bir sanat akımının saniyeler içerisinde taklit edebilmekte ve dahası bunu kendi özgün eseri haline getirebilmektedir.
Örneğin, geçtiğimiz yıl Colorado Bölge Festivalinde, Pueblo West’ten Jason M. Allen, yarışmaya sunduğu eserini hiper-gerçekçi grafiklere dönüştüren bir yapay zekâ programı olan Midjourney ile yarattı. Aşağıda yer alan bu eser, yarışmadan büyük ödülü kazanınca diğer sanatçıların tepkisi ile karşı karşıya kaldı.
Yapay zekânın ürettiği eserlerin telif hakkı yasasını ihlal edip etmediği henüz mahkemelerce karara bağlanmamış olsa da en azından eğitimde kullanılan eserlerin adil kullanımı doktrinini aşan nitelikte olduğu düşünülmektedir.
Stable AI sözcüsü ise, “Bizler tarafından eğitilen ve üretilen yapay zekâ herhangi bir şekilde adil kullanım hakkının sınırlarını aşmamaktadır. Bunun aksini iddia edenler ya yasadan ya da teknolojiden habersizdir” ifadeleri ile açılan davaya ilişkin yasal süreci devam ettireceklerini doğruladı.
Stj. Av. Selin Ceren Canbulut