Son iki yıldır Finlandiya’daki mahkumlar, bir rehabilitasyon programı kapsamında yapay zeka (AI) etiketleme ve veri sınıflandırma gibi görevlerde yer alıyor. Geleneksel hapishane işleri olan dikiş dikme, temizlik yapma ve çamaşır yıkama gibi işlerin yerine, Finlandiya’daki üç kapalı hapishanede mahkumlara dijital işler yapma fırsatı sunuluyor.
Metroc adlı bir pazar veri girişimi ile ortaklaşa yürütülen bu girişim, mahkumların modern beceriler edinerek tekrar suç işleme oranlarını azaltmayı hedefliyor.
Metroc’un kurucusu Jussi Virnala, projenin amacını şu şekilde açıklıyor: “Yazılımımız, yapı ürünlerine ve inşaatla ilgili detaylara dair metinleri ve farklı bilgileri anlamaya çalışırken, yapay zeka dil modellerine Finceyi ve inşaatla ilgili soruları ve konuları öğretmemiz gerekiyor.”
Yapay zeka sistemleri, özellikle dünya genelinde yalnızca beş milyon kişinin konuştuğu Fince gibi dillerle uğraşırken insan girdisine ihtiyaç duyuyor. Bu durum, Finlandiya gibi yüksek ücretli ekonomilerde yerli konuşmacıları işe almanın maliyetli olmasından dolayı zorluklar yaratıyor.
Metroc, inşaat tarihi, terminolojisi ve yapay zeka hakkında temel bir kurs içeren eğitim materyalleri hazırlıyor. Katılımcılara özel dizüstü bilgisayarlar sağlanıyor ve onlardan “Bu metin bir inşaat izni vermekle mi ilgili?” gibi basit soruları yanıtlamaları isteniyor.
Mahkumların Deneyimleri ve Projeye Katkıları
Hämeenlinna Hapishanesi’nde yer alan bir mahkum, Euronews Next’e yazdığı mektupta, “Anlamlı aktivitelerle zaman geçirmek için bu işi seçtim. Yapay zeka benim için yeni bir konuydu ve ilgimi çekti. Ayrıca para kazanmak istedim,” ifadelerini kullandı.
Projeyi izleyen araştırmacılar, Finlandiya’daki hapishanelerdeki katı düzenlemelerin, benzer işlere kıyasla daha güvenli çalışma koşulları sağladığını belirtiyorlar. Helsinki Üniversitesi’nden araştırmacı Tuukka Lehtiniemi, “Mahkumlara yapacak bir şeyler vermek, günlerine bir yapı kazandırmak ve sivil hayata dönüşe daha iyi uyum sağlamalarına yardımcı olmak önemli. Bu sayede tahliye edildiklerinde yeniden suç işleme olasılıkları biraz daha azalabilir. Veri işleri genel olarak bu süreçte oldukça yararlı görülüyor,” diyor.
Finlandiya yetkilileri, yapay zeka çalışmaları ve Akıllı Hapishane projelerinin benzersiz olduğunu ve diğer İskandinav ve Avrupa ülkelerinin hapishanelerin dijitalleşmesi konusunda danışmanlık talep ettiğini belirtiyor.