AB’li bakanlar ile ABD Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer ve Ticaret Bakanı Howard Lutnick, pazartesi günü Brüksel’de, geçtiğimiz yaz Trump ile Ursula von der Leyen’in imzaladığı ve oldukça tartışmalı hâle gelen ticaret anlaşmasının uygulanmasını masaya yatıracak. Anlaşma, AB’nin birçok ABD ürününe uyguladığı gümrük vergilerini kaldırmasını, buna karşılık ABD’ye giren AB mallarının ise yüzde 15 vergiye tabi olmasını öngörüyordu. Washington bu düzenlemeyi hızla hayata geçirmek isterken, hem Atlantik’in iki yakasında yükselen eleştiriler hem de Avrupa Parlamentosu’nun anlaşmaya değişiklik getirmeye hazırlanması süreci geriyor.
ABD tarafı, AB’nin yasama sürecinin yavaşlığından şikâyet ediyor ve anlaşmanın uygulamasının gecikmesinden rahatsız. Brüksel ise, ABD’nin ticaret gündeminin büyük ölçüde Beyaz Saray’dan yönetildiğine, bu nedenle karar alma sürecinin Washington’da çok daha kısa sürdüğüne dikkat çekiyor. Avrupa Parlamentosu ocak ayında anlaşmaya ilişkin oylama yapacak; ardından üye ülkelerle ortak bir metin üzerinde uzlaşılması gerekecek. Bu takvim, Trump yönetiminin arzu ettiğinden çok daha uzun bir zaman dilimine işaret ediyor.
Toplantıda AB, ABD’nin AB ihracatına uyguladığı yüzde 15’lik gümrük vergisinden talep ettiği muafiyetler için somut bir liste sunacak; şarap, alkollü içkiler ve makarna gibi ürünler bu listenin ön sıralarında yer alıyor. Öte yandan Brüksel, ABD’nin çelik ve alüminyuma halihazırda uyguladığı yüzde 50 gümrük vergilerini, çok sayıda türev ürüne doğru genişletmesinden ve devam eden istişare süreçleri sonucunda bu listenin daha da büyümesinden kaygılı. AB diplomatları, çelik türevleri ile ilaç, yarı iletkenler ve tıbbi cihazlar gibi ürünlere yeni vergiler getirilmesinin, yazın varılan anlaşmanın “ruhuyla” çelişeceğini savunuyor. Ayrıca anlaşma, Brüksel’in doğrudan kontrol edemediği özel sektör yatırımlarına dayanmasına rağmen, AB’nin ABD’ye 600 milyar euro yatırım taahhüdü vermesini de içeriyor.
Bu görüşmeler, Trump’ın yeniden Beyaz Saray’a dönmesinden beri süren ticari baskı atmosferinde gerçekleşecek. ABD Başkanı, sık sık yeni gümrük vergileri tehdidinde bulunuyor ve ABD’li şirketler açısından fazla kısıtlayıcı bulduğu AB mevzuatını hedef gösteriyor. Buna karşın AB, eleştirilere boyun eğmiş görünmüyor; dijital alandaki düzenlemelerini sürdürürken, Amazon ve Microsoft’a yönelik rekabet soruşturmaları başlattı ve Google’a reklam teknolojisi alanındaki hâkim durumunu kötüye kullandığı gerekçesiyle milyarlarca euroluk ceza kesti. Bu tablo, Brüksel ile Washington arasındaki ticaret müzakerelerinin teknik olduğu kadar siyasi bir bilek güreşine dönüştüğünü gösteriyor.
