AYM, tutuklunun dilekçesinde yer alan dış görünüşle ilişkili ifadeler üzerine ceza almasını ifade özgürlüğü ihlali saydı.
Anayasa Mahkemesi (AYM), bir tutuklunun, resmi makamlara yazdığı dilekçelerde, cezaevindeki görevli hakkında, “kısa boylu, oldukça kilolu, geniş yüzlü, geniş gövdeli, kiloları nedeniyle yürümekte zorlanan” şeklinde ifadeler kullanması nedeniyle disiplin cezasına çarptırılmasını, ifade özgürlüğünün ihlali saydı.
Resmi Gazete’de yer alan karara göre, bir cezaevinde tutuklu bulunan kişi, yargılandığı mahkeme, Adalet Bakanlığı ile Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğüne yazdığı dilekçelerde, ceza infaz kurumu yöneticilerinden biri hakkında, “kısa boylu, oldukça kilolu, geniş yüzlü, geniş gövdeli, kiloları nedeniyle yürümekte zorlanan” şeklinde ifadeler kullandı.
Kullanılan ifadeler nedeniyle hakkında tutanak tutulan ve disiplin soruşturması başlatılan tutukluya, bir ay bazı etkinliklere katılmaktan alıkoyma cezası verildi.
Hakkında tesis edilen disiplin cezasının iptali istemiyle infaz hakimliğine itiraz eden ancak itirazı reddedilen başvurucu, bir üst mahkemenin de ret kararını hukuka uygun bulması üzerine AYM’ye bireysel başvuru yaptı.
Başvurucu, olay nedeniyle disiplin cezasıyla cezalandırılmasının ifade özgürlüğünün ihlali olduğunu ileri sürdü.
Yüksek Mahkeme, başvurucunun ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmederek, 10 bin lira manevi tazminat ödenmesine karar verdi.
Kararın gerekçesinden
Anayasa Mahkemesinin kararında, 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 68’inci maddesinde, mahpuslar tarafından resmi makamlara gönderilen mektup, faks ve telgrafların denetime tabi olmadığının açıkça düzenleme altına alındığı belirtilerek, mahpusların resmi makamlara yazdığı dilekçelere ayrı bir önem verildiği vurgulandı.
Kararda, “Mevzuat gereğince, ceza infaz kurumunun, dilekçeleri okumaya yetkisi olmadığı gibi dilekçeleri okuduktan sonra tespit ettiği sözlere yönelik işlem yapmaya da yetkisi bulunmamaktadır.” denildi.
Somut olayda, ceza infaz kurumunca 5275 sayılı Kanun’un 68’inci maddesinin açık hükmüne ve yetkisi olmamasına rağmen başvurucunun dilekçelerinin denetlendiği ve disiplin cezası uygulandığı aktarılan kararda, şunlar yer aldı:
“Bu durumda başvurucunun resmi makamlara yazdığı dilekçeleri denetleyerek dilekçelerin içeriği nedeniyle başvurucuya disiplin cezası uygulanmasının kanuni dayanağının bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine karar vermiştir.”