Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Ukrayna’nın Kırım’da insan hakları ihlalleri nedeniyle Rusya aleyhine açtığı davada, Rusya’nın yaşam hakkı, dini özgürlükler ve ifade özgürlüğü gibi birçok alanda ihlal gerçekleştirdiğini tespit etti.
Kırım’daki İnsan Hakları İhlalleri ve AİHM Kararı
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Fransa’nın Strazburg kentinde, Ukrayna’nın 2014 yılında Rusya tarafından ilhak edilen Kırım’daki insan hakları ihlalleri nedeniyle açtığı davada önemli bir karara imza attı. Mahkeme, Rusya’nın yaşam hakkı, dini özgürlükler ve ifade özgürlüğü gibi temel hakları ihlal ettiğini belirledi. Kararda, Rusya’nın Kırım’dan mahkumları Rusya’ya transfer etmesiyle aile hayatına saygının ihlal edildiği, ortadan kaybolan insanlara ilişkin etkili soruşturma yürütülmediği, gazetecilere yönelik ihlaller ve yasadışı gözaltılar gibi birçok insan hakları ihlalinden sorumlu tutulduğu ifade edildi.
Kırım Tatarlarına Yönelik Sistematik İhlaller
AİHM, oybirliğiyle aldığı kararda, Rusya’nın Kırım Tatarlarına yönelik insan hakları ihlallerini de detaylı bir şekilde ele aldı. Mahkeme, Kırım Tatarlarının yasa dışı gözaltılarla, ayrımcı yasalarla ve Milli Meclis’in baskı altına alınmasıyla hedef alındığını belirtti. Kararda, Tatarların siyasi tutumları ve kültürel kimlikleri nedeniyle sistematik olarak ayrımcılığa maruz kaldıkları vurgulandı.
Temel Hakların Müdafaası İçin Çağrı
AİHM, Rusya’nın Kırım’da Ukraynalı askerler, etnik Ukraynalılar ve Kırım Tatarları ile birlikte gazetecilere yönelik insan hakları ihlalleri gerçekleştirdiğini belirterek, Rusya’ya bu ihlalleri gidermesi ve Kırım’da temel hakların savunulması çağrısında bulundu. Mahkeme, Rusya’nın insan hakları ihlallerini durdurması ve mağdurlara yönelik adaletin sağlanması gerektiğini belirtti.
Rusya’nın AİHM Kararlarını Tanımaması
Rusya, Ukrayna’da Şubat 2022’de başlayan savaşın ardından Avrupa Konseyi’nden ihraç edilmiş ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne taraf olmaktan çıkmıştı. Bu durum, AİHM’nin Rusya’nın ihracından önce meydana gelen olaylara ilişkin hükmetme yetkisini etkilemiyor. Ancak Rusya, AİHM kararlarını tanımamaya devam ediyor ve bu durum uluslararası hukuk açısından ciddi bir sorun teşkil ediyor.
Sonuç
AİHM’nin bu kararı, Rusya’nın Kırım’daki insan hakları ihlalleri konusunda uluslararası topluma önemli bir mesaj veriyor. Mahkemenin tespit ettiği ihlaller ve verdiği karar, uluslararası hukuk ve insan hakları standartlarının korunması açısından büyük bir adım olarak değerlendiriliyor. Ancak, Rusya’nın AİHM kararlarını tanımaması, bu kararların uygulanabilirliği konusunda ciddi zorluklar oluşturuyor.