Fransa, çevreye zarar verdiği gerekçesiyle “ultra hızlı moda” sektörüne karşı önemli bir adım attı. Fransız Senatosu, özellikle Çin merkezli Shein ve Temu gibi düşük maliyetli giyim devlerini hedef alan yasa tasarısını ezici bir çoğunlukla kabul etti. Yeni düzenleme, hızlı moda sektörünün çevresel etkileriyle mücadeleyi amaçlıyor.
Tasarı, düşük fiyat ve seri üretime dayalı iş modelleriyle öne çıkan bu şirketlerin faaliyetlerini çevresel sürdürülebilirlik açısından sınırlamayı hedefliyor. Buna göre, şirketlerin ürünleri için emisyon, kaynak kullanımı ve geri dönüştürülebilirlik gibi kriterler üzerinden bir “eko-puan” sistemi uygulanacak. Çevresel etkisi en yüksek, yani en düşük puanı alan ürünler, 2025 yılından itibaren ürün başına 5 avroya kadar vergilendirilecek. Bu miktar 2030 itibarıyla 10 avroya çıkabilecek. Ancak vergi, hiçbir durumda ürünün satış fiyatının %50’sini aşamayacak. Yasa sadece vergilendirme ile sınırlı değil. Ultra hızlı moda markalarının reklam faaliyetleri yasaklanırken, bu şirketleri dijital mecralarda tanıtan influencerlara da yaptırım öngörülüyor.
Tasarının odağında Çinli devler yer alsa da Zara, H&M ve Kiabi gibi Avrupalı markalar düzenlemenin en ağır hükümlerinden muaf tutuldu. Bu durum, çevre örgütlerinin tepkisini çekti. Friends of the Earth France adına konuşan kampanya sorumlusu Pierre Condamine, metni “zayıflatılmış bir hedef” olarak nitelendirerek, “Elimizde, yalnızca iki markaya odaklanan ve Fransa’daki giyim pazarının büyük kısmını oluşturan diğer oyuncuları dışarıda bırakan bir metin var. Bu gerçek bir çevresel dönüşüm fırsatının kaçırılmasıdır,” dedi. Shein adına konuşan sözcü Quentin Ruffat ise tasarının Fransız tüketicilerin alım gücünü olumsuz etkileyebileceği uyarısında bulundu.
Ancak bazı siyasetçiler bu eleştirileri geri çeviriyor. Muhafazakâr Senatör Sylvie Valente Le Hir, düzenlemenin öncelikle Avrupa sanayisinin korunması amacıyla yapıldığını vurguladı. “Ne yazık ki başka bir seçeneğimiz yok. Çin’deki dev üreticilerle kıyaslandığında Avrupa sanayisi çok daha küçük ölçekli. Eğer bugünkü sanayimizi korumazsak yarın elimizde hiçbir şey kalmayacak,” ifadelerini kullandı.
Yasa tasarısı Senato’da 337 lehte ve yalnızca 1 aleyhte oyla kabul edildi. Mevzuat, Eylül ayında senatörler ve milletvekillerinden oluşacak karma komisyonun değerlendirmesine sunulacak. Ayrıca, Avrupa Birliği düzenlemeleriyle uyumlu hale getirilmesi için Avrupa Komisyonu’na da iletilmesi gerekecek.