Türk yargı sistemindeki yerini 25 Nisan 1962’de alan Anayasa Mahkemesi 61. yaşını bir dizi etkinlikle kutlamaya hazırlanıyor.
Yüksek Mahkeme, bu yılki kuruluş yıl dönümü etkinliklerine Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat’taki depremler nedeniyle yurt dışından misafir davet etmeyecek.
Etkinlikler kapsamında yarın ilk olarak, Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan ile beraberindeki heyet Anıtkabir’i ziyaret edecek.
Daha sonra Anayasa Mahkemesi Yüce Divan Salonu’nda 61. Kuruluş Yıl Dönümü Töreni düzenlenecek, Arslan burada konuşma yapacak.
Etkinliklerin öğleden sonraki kısmında ise Cumhuriyetin yüzüncü yılına atfen “Yüzüncü Yılında Cumhuriyet ve Anayasa Yargısı” ismiyle sempozyum düzenlenecek. Üç ayrı oturumda gerçekleştirilecek sempozyum, Anayasa Mahkemesi Başkanvekili Hasan Tahsin Gökcan’ın kapanış konuşmasıyla sona erecek.
Mahkemenin kuruluş süreci
Yüksek Mahkeme, 1961 Anayasası ile kuruldu. Anayasa Mahkemesinin kuruluşu, görev ve yetkileri, yargılama ve çalışma usulü ile kararlarının niteliği 1961 Anayasası’nın 145-152. maddelerinde düzenlendi. Buna bağlı olarak Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun 22 Nisan 1962’de kabul edildi. Kanun, 25 Nisan 1962’de yürürlüğe girdi.
Böylece yargı sistemindeki yerini 25 Nisan 1962’de alan Anayasa Mahkemesi, siyasi parti kapatma davaları, Yüce Divan yargılamalarının yanı sıra bireysel başvuruları da karara bağlıyor.
Bireysel başvuru sayısı yarım milyona yaklaştı
Türkiye’nin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesindeki (AİHM) ihlal davalarını azaltmak amacıyla 23 Eylül 2012’de getirdiği Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru hakkı, çok sayıda kişinin umudu oldu.
23 Eylül 2012’den bu yılın ilk çeyreğine kadar geçen sürede Yüksek Mahkemeye 492 bin 243 bireysel başvuru yapıldı. Bunların 384 bin 235’i sonuçlandırıldı, mahkemenin önünde 108 bin 8 derdest başvuru bulunuyor.
HDP hakkındaki kapatma davası
Norm denetimi ve bireysel başvuruların yanı sıra parti kapatma davalarına da bakan Anayasa Mahkemesinin önündeki en önemli gündem maddelerinden birisi de Halkların Demokratik Partisi (HDP) hakkında açılan kapatma davası.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının HDP’nin kapatılması istemiyle açtığı davada süreç işliyor. Parti, Yüksek Mahkemenin sözlü savunmasını yapması için belirlediği 11 Nisan’da savunma yapmamış, ardından dava dosyasının, esas hakkındaki raporun hazırlanması için raportöre verilmesine karar verilmişti.
Raporun hazırlanıp, Yüksek Mahkeme üyelerine dağıtılmasının ardından Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan, toplantı için gün belirleyecek, üyeler belirlenen günde bir araya gelerek kapatma istemini esastan görüşmeye başlayacak.
HDP hakkındaki kapatma davasını 15 kişiden oluşan Anayasa Mahkemesi heyeti karara bağlayacak. Anayasa’nın 69’uncu maddesinde sayılan hallerden ötürü partinin kapatılmasına veya dava konusu fiillerin ağırlığına göre devlet yardımından kısmen ya da tamamen yoksun bırakılmasına, toplantıya katılan üyelerin 3’te 2 oy çokluğuyla yani 15 üyenin 10’unun oyuyla karar verilebilecek.